Siera 196X productieproces (Algemeen)

door Maarten Bakker , Haarlem / Delft, 21.01.2017, 19:51 (2864 dagen geleden) @ Welmoed Kreb
Bewerkt door Maarten Bakker, 21.01.2017, 20:05

Maarten, dank je wel voor je uitgebreide antwoord!

Als je een toestel niet in het algemeen maar specifiek dat toestel wilt dateren, dan ga je op zoek naar datumcodes, die zijn per onderdeel op de week nauwkeurig (sommige toeleveranciers zelfs op de dag nauwkeurig). Op de luidspreker, op spoelenbussen, op trafo's. Doorgaans staan er twee nummers op zulke onderdelen, een codenummer of staart daarvan (artikelnummer) en een datumcode. Als je daar wat van noteert of fotografeert, geef ik graag uitleg.

Helaas heb ik het toestel niet hier en moet het met foto's. En daar staan niet zoveel elektrische onderdelen op. Het nummer van de luidspreker kan ik wel duidelijk lezen: 4923814 4740 5. Komt die dan uit 1947, week 40, dag 5? Verder zie ik nog 1920 269 op een busje, en 0351 387 op een ander.

Dag 5 weet ik niet helemaal zeker maar ligt wel voor de hand, en inderdaad 1947 week 40.

De datumcode 387 op het tweede busje klopt daar goed mee: week 38 van 1947. De datumcode op het eerste busje zou week 26 van 1949 moeten zijn, maar dat ligt wel erg ver uit de buurt (modeljaar 47/48 en laag serienummer dus productie in 1949 erg onwaarschijnlijk, ook is bijna 2 jaar verschil tussen de onderdelen vrij veel - kan trouwens wel) dus die is later vervangen of er staat misschien toch 267?

Philips en Van der Heem waren in die jaren vrij close, dus er zullen de nodige overeenkomsten in de processen gezeten hebben. Er werden over en weer ook onderdelen en zelfs wel eens chassis of toestellen geleverd. De totale productiecapaciteit van Philips zal groter zijn geweest dan die van Van der Heem, er werden ook gerust kleinere fabrieken en toeleveranciers in de omgeving gezocht, gekocht of opgericht daar waar VdH het op eigen terrein hield. De details ken ik helaas niet maar er is wel wat over in de literatuur geschreven.

Heb je misschien ook titels voor literatuur?

Dat moet ik je schuldig blijven. Er is een meerdelig standaardwerk waar Philips altijd naar verwijst 'Nee, we laten sinds Marcel Metze geen mensen meer in ons archief toe maar als u dit leest weet u alles wat u zou moeten weten'. Ik ben zelf aan de andere kant van het uitzoekwerk begonnen ooit (exemplaaronderzoek, dus toestellen, foto's en technische documenten bestuderen) en beschouw de boeken meer als noodzakelijke aanvulling om de bevindingen beter te kunnen plaatsen. Ik heb dus wel een redelijke verzameling codenummers en typenummers+serienummers en hun samenhang en aanvullende informatie opgebouwd inmiddels, maar een groot deel van wat ik aan boeken op de plank of op de verlanglijst heb staan heb ik nog niet uit helaas.

Oja, en alle buizen zijn verdwenen. Zou hij dan geplunderd zijn voor buizen, of waren die waarschijnlijk gewoon stuk?

Slijtage van buizen viel over het algemeen nogal mee. Het was aantrekkelijk voor minder geschoolde reparateurs en voor mensen die hun eigen toestel onderhielden om ze onnodig te vervangen omdat het zo simpel te doen was (dus ook aantrekkelijk om ze te plunderen als het toestel naar zolder verdween). In de eerste 10 jaar moest er misschien een keer een buis gewisseld worden die af fabriek al wat zwak was of erg zwaar belast werd, maar toestellen die na hun normale leven op zolder belandden hebben naast de nodige andere reparaties meestal maar 1 of 2 nieuwe buizen nodig. Afhankelijk van het ontwerp moesten zwaar belaste buizen (eindbuis, gelijkrichter, afstemoog) vaker gewisseld worden terwijl licht belaste buizen het na 25 jaar gebruik en 45 jaar op zolder nog prima doen. Gelijkrichter en eindbuis gingen na de eerste gebruiksjaren trouwens ook vaak voortijdig stuk door defecte papiercondensatoren (in de volksmond: teerknollen) die afhankelijk van o.a. de omgevingstemperatuur en luchtvochtigheid en hoe regelmatig het toestel gebruikte werd een lastig voorspelbare en beperkte levensduur hadden. Ook werden buizen onnodig vervangen door in waarde opgelopen composietweerstanden. Soms hielp een verse buis wel even omdat die net iets beter presteerde, maar het lag dan toch echt aan de weerstand. De meeste onversleutelde of licht gerepareerde toestellen die ik tegenkom hebben nog grotendeels hun oorspronkelijke buisbezetting (ook buizen hebben datumcodes en die kloppen vaak ook wel binnen een paar maanden).